mem

Mem rozumiany jako nośnik informacji kulturowej jest zjawiskiem powszechnym i funkcjonującym głównie w internecie. Wydaje się, że jego naturalnym środowiskiem egzystencji są media społecznościowe. Współcześnie mem jest utożsamiany z tekstem kultury, którego znaczenie wynika z korelacji  tworzących go słów i obrazu. Bywa wykorzystywany w celach humorystycznych, promocyjnych i marketingowych. Może równie dobrze stanowić hasło reklamowe jakiejś kampanii, jak i przeistoczyć się w grafikę zdobiącą konkretną linię ubrań (np. „a może by tak rzucić wszystko i jechać w Bieszczady”). Memy najczęściej sięgają po  język potoczny z jego frazeologią  (np. „jak jest zima to musi być zimno”) do kreowania nowych znaczeń. Dzieje się to przez dołączenie do wyrazów, zwrotów czy fraz  struktur wizualnych (zdjęć, rysunków, a nawet kadrów filmowych). Nierzadko gatunek memu jest wykorzystywany także przez kulturę wysoką, czego przykładem seria: „Memy filozoficzne” (https://filozofuj.eu/memy-filozoficzne).

Samo słowo mem wywodzi się z greki (mimesis) i oznacza swoiste naśladownictwo. Dodajmy jednak, że w przypadku memów internetowych naśladownictwo jest oparte na nieustannej ich re-kreacji i replikacji w sieci. Memy internetowe, egzemplifikujące konkretne gesty, wyrażenia, charakterystyczne frazy (np. z filmów, piosenek, wypowiedzi) czy wskazujące na określone postaci, możemy podzielić na dwie główne grupy ze względu na kontekst kulturowy, w którym powstają i są udostępniane, a mianowicie memy o charakterze lokalnym (np. „Scyzoryk, Scyzoryk tak na mnie wołają”) i globalnym. Memy lokalne, czyli narracje, takie „nasze”, „regionalne”, „swojskie” dobrze rozumiane wyłącznie w kręgu kulturowym, z którego się wywodzą i w zasadzie nie są możliwe do „przetłumaczenia” np. na języki obce bez osadzenia ich w konkretnym kontekście kulturowym i środowiskowym. Memy o charakterze globalnym stanowią natomiast grupę narracji z konotacjami i denotacjami rozpoznawalnymi jednoznacznie na całym świecie – przykładowo do tej grupy możemy zaliczyć charakterystyczne memy implikujące frazy „Houston we have a problem”, „Show must go on”, „Keep calm and…..”.

Memem może stać się wszystko, nawet my sami. Dokładniej rzecz ujmując, charakterystyczne elementy zachowania, gesty, rytuały, obrzędy, (np. „coffin dance”//„zostań w domu lub zatańcz z nami”) używane frazy, elementy ubioru.

Mem jako rodzaj komunikatu, wypowiedzi internetowej stał się także synonimem absurdalnego żartu, niefartowności w życiu („Kim jesteś? jesteś zwycięzcą!”), rodzajem popularnego /komiksu/gifu z komentarzem, który rozpowszechniany, powielany (reliability), re-kreowany (mutability) i replikowany (fecundity) jest przy użyciu aktualnie funkcjonujących technologii internetowych. A w cyberprzestrzennej komunikacji może on być wykorzystywany jako humorystyczny komunikat, wtrącenie, pointa, nawiązanie do określonej sytuacji itd. Pamiętajmy też, że odbiorca memu, zawsze będzie go interpretował z poziomu  własnej percepcji i doświadczanych przy tym emocji, stąd też memy mogą być różnie identyfikowane przez jednostki i tym samym te wywołujące uśmiech na twarzy jednych, mogą wywoływać oburzenie drugich czy obojętność trzecich.

Opracowanie. Bartłomiej Kotowski